2022-03-01 - 11:22

كڵاود یان سێرڤەر و ژێرخانی ناوخۆیی؟

لەم ساڵانەی دواییدا تەکنەلۆژیا و شێوازی بەڕێوەبردنی بزنس بە بەردەوامی و ڕۆژانە بەرەوپێش دەچێت و گەشەدەستێنێت، ئەمە مانای چییە بۆ بزنس و کۆمپانیاکان؟ چۆن دەتوانن خۆیان لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ڕۆژدا بگونجێنن؟

بزنسە بچووک و مامناوەند و دامەزراوە گەورەکان بەردەوام لە ململانێدان تاوەکو بە باشترین شێوە خزمەتگوزارییەکانیان پێشکەش بە کڕیارەکانیان بکەن، بەرەوپێشچوونی خزمەتگوزاریییەکانی كڵاودیش هاوکارێکی باشە لەم ئەرکەیاندا، بەو پێیەی خێرایی بازاڕ و توانای خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانکارییەکان کلیکی بەردەوامی هەر بزنسێکە، بۆیە بەردەوام ئەو پرسیارە ڕووبەڕووی بزنس و کۆمپانیاکان دەبێتەوە کە ئایە بۆ بەڕێوەبردنی دامەزراوەکەیان کڵاود بەکاربهێنن یان ژێرخان و سێرڤەری ناوخۆیی(on-premises) تایبەت بە خۆیان؟ لەم بڵۆگەدا هەڵدەستین بە باسکردنی لایەنە باش و خراپەکانی هەر یەک لەم دوو ڕێگەیە و بە خوێندنەوەی بەرچاوڕوونییەکتان دەبێت لەو بارەیەوە.

سەرەتا با بپرسین کڵاود چییە؟
لە سادەترین شێوەیدا کڵاود بریتییە لە پڕۆسەی بەکارهێنانی سێرڤەرێکی دوور لە خۆت لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە بۆ هەڵگرتنی سەرچاوەکانی وەک ئیمەیڵ، نێتۆڕکین، ستۆرج، داتا، سۆفتوێر و بەرنامە، بەڕێوەبردن و پڕۆسێسکردنی داتا، لێکدانەوە و شیکردنەوە داتا، وە پارێزگاریکردن لەم داتایەش لە ئەستۆی لایەنی دابینکاردایە.

لە ڕووی توانای پڕۆسێسکردن و توانای هەڵگرتنی داتاوە دەتوانین بڵێین بێسنوورە، ئەمە یارمەتی بزنسە سەرەتاییەکان دەدات کە بتوانن لە بازاڕدا ململانێ بکەن، بەو پێیەی دەتوان تەنها پارەی ئەو شتە بدەن کە بەکاریدەهێنن، واتە هەر کاتێک سەرچاوەی زیاتریان پێویستبوو دەتوانن بە چەند کلیکێک بەدەستی بهێنن و هەرکاتێک ئیشیان پێی نەبوو لایبەرن بە پێی داواکارییەکانی بازاڕ و بەکارهێنەر.

كڵاود تەنها دەربارەی هەڵگرتنی داتا نیە بەڵکو دەربارەی پەیوەندی و هاوکارییە، لە کڵاوددا لایەنێکی دیاریکراو هەڵدەستێت بە دابینکردنی پێداویستی و ژێرخانی ئەلیکترۆنی و لە بەرامبەردا بزنسەکان دەتوانن لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە و بە پێدانی کرێیەکی دیاریکراو سوود لەو خزمەتگوزارییانە وەربگرن واتە دەتوانیت هاردوێر و سۆفتوێر و داتاکانیشت بخەیتەوە ناو كڵاودەوە.

چەند جۆر خزمەتگوزاری کڵاودمان هەیە؟
بە شێوەیەکی گشتی سێ جۆر خزمەتگوزاریی کڵاودمان هەیە، سیستەمی ئەلیکترۆنی و ئای تی بۆ بەڕێوەبردنی دامەزراوە و کۆمپانیاکان لە چەندین بەش پێکدێت. لە ژێر هەموویانەوە بەشی هاردوێر و ئامێرەکان دێت و لە کۆتاییدا داتا و زانیارییەکان. لە نێوانیشیاندا چەندین تەکنەلۆژیا و سیستمی دیکە بوونیان هەیە کە بەسەر شەش چیندا دابەشمان کردوون: هاردوێر، ڤێرچواڵایزەیشن، سیستەمی وەگەڕخەر، ڕەن تایم، ئەپلیکەیشنەکان و داتاکان.

• جۆری یەکەم بریتییە لە Infrastructure-as-a-Service (IaaS): بە کوردی دەتوانین ناوی بنێین دابینکردنی ژێرخانی ئەلیکترۆنی، لە ئایاسدا تۆ پارەدەدەیت بۆ بەکارهێنانی سێرڤەر، ڤیرچواڵ مەشین، ستۆرج و نێتۆڕک. واتە لەم جۆرەدا تەنها دوو چینی خوارەوە دابین دەکرێن ئەوانیش هاردوێر و ڤێرچواڵیزەیشنن.
• جۆری دووەم بریتییە لە Platform-as-a-Service (PaaS): بە کوردی دەتوانین ناوی بنێین دابینکردنی ژینگەی گەشەپێدان، لە پاسدا تۆ پارەدەدەیت بۆ بەکارهێنانی  ژینگەیەکی تەواوی دامەزراندن و خستنەکاری بەرنامەکان واتە بەکارهێنەر تەنها خەم کە سۆفتوێر و داتاکان دەخوات و چوار چینەکەی تر کڵاودەکە دابینی دەکات.
• جۆری سێیەم بریتییە لە Software-as-a-Service (SaaS): بە کوردی دەتوانین ناوی بنێین دابینکردنی سۆفتوێر و بەرنامە. لە ساسدا تۆ مانگانە پارەی بەکارهێنانی سۆفتوێرێکی دیاریکراو دەدەیت وەک بەرهەمەکانی کۆمپانیای ئەدۆبی یان بەرنامەکانی مایکرۆسۆفت ئۆفیس لە ناو مایکرۆسۆفت ٣٦٥دا. واتە لەم جۆرەدا تۆ خەم لە هیچ ناخۆیت دێیت کارەکانی خۆت دەکەیت و تەواو، كڵاود هەموو شتەکانت بۆ دابیندەکات.

  

دابینکارەکانی كڵاود کێن؟

• مایکرۆسۆفت ئاژوور (Microsoft Azure)
• کڵاودی ئەمازۆن  (Amazon Web Services)
• کڵاودی گۆگڵ (Google Cloud Platform)

سوودەکانی بەکارهێنانی کڵاود:

• تێچوو: یەکێک لە جیاوازییە سەرەکییەکان بریتیە لە تێچوو، لە کڵاودا تۆ بە پێی بەکار‌هێنانی سەرچاوەکان پارە دەدەیت یان بە پێی ژمارەی بەکارهێنەرەکانت بۆیە بە بەراورد بە سێرڤەری ناخۆیی کڵاود تێچووەکەی زۆر کەمترە، چونکە پێویست بە هیچ هاردوێر و سێرڤەرێکی فیزیکی نییە، پێویستت بە ستافی ئای تی نییە تاوەکو چاودێری نێتۆڕکەکەت بکەن، کەواتە تێچووی چاکسازی و بەڕێوەبردنیش کەم دەکات.
• ئەزموونی بەکارهێنەر: یەکێکی تر لە خاڵە کاریگەرەکان کە ڕۆڵێکی بنچینەیی هەیە لە سەرکەوتنی هەر بزنسێکدا، لە ڕێگەی کڵاودەوە دەتوانیت بە خێرایی بەرهەم و خزمەتگوزاریی نوێ بڵاوبکەیتەوە و گەشەی پێبدەیت. ئەمەش وادەکات خۆت لەگەڵ خواستی کڕیار و گۆڕانکارییەکانی بازاڕدا بگونجێنیت. ڕێگەت پێدەدات بە خێرایی سەرچاوەکان زیاد بکەیت یان کەمیان بکەیتەوە بە پێی خواست.
• سیکوریتی: لەوانەیە کارمەندەکانت لە چەندەها شوێن و ئامێری جیاوازەوە دەستکاری فایلەکانی کۆمپانیا بکەن و لەگەڵ خەڵکی تردا هاوبەشی پێبکەن، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی کەلێنە سکیورییتەکان و هاتنەناوەوەی فایلی زیانبەخش بۆ ناو سیستەمەکەت، بۆیە پاراستن و ئینکریپتکردنی ئەم داتایە یەکێکە لە خاڵە گرنگەکان و کڵاودیش لێرەدا ئاسانکارییەکانی بەرچاو دەکات بۆ دابینکردنی ئەو ئامڕازانەی کە بۆ هاوبەشیپێکردن و پارێزگاریکردن لەم داتایانە لە حاڵەتی نەخوازراو پێویستن.
• شیکردنەوە و لێکدانەوەی ڕاستەوخۆی داتا: لە ڕێگەی کڵاودەوە دەتوانیت ڕاستەوخۆ شیکردنەوە و ڕاپۆرت وەربگریت لەسەر داتاکانت، ئەمەش بەرچاوڕوونییەکی باشت دەداتێ لەسەر ئاستی بزنسەکەت و ئاسانکارییت بۆ دەکات لە بڕیارەکانت.
• چوستی و کارامەیی: کڵاود وادەکات کارامەتر بزنسەکەت بەڕێوەبەریت، بەو پێیەی لە ڕێگەی باکئەپ و داتا ڕیکۆڤەرییەوە ڕێگە لە لەدەستچوونی هەر داتایەک دەگرێت، وە بەردەوام دواین وەشانی بەرنامەکان بەکاردێنیت و مانگانە نوێکاری و چاکسازییت پێدەگات.

بە کورتی لە كڵاودا: لە هەر کات و شوێنێک بێت دەستت دەگات بە داتاکانت، هەموو تێچووەکان دیاریکراون و پارەی زیادە نادەیت، پێویستت بە تیمی زۆر پێشکەوتووی ئای تی نابێت، سیکیوریتی بەرزە، بە کەمترین کات دادەمەزرێ و دەکەوێتە ئیش، بە ئاسانی دەتوانی سەرچاوەکان کەم و زیاد بکەیت، وزەی کارەبا کەمتر سەرف دەکەیت.

لایەنە خراپەکانی بەکارهێنانی کڵاود:

• سیکیوریتی: پێدانی دەسەڵاتی بەڕێوەبردن و پارێزگاریکردنی دامەزراوەکەت بە لایەنێکی تر هەنگاوێکی گەورەیە، بۆیە پێویست دابینکەرێکی كڵاودی بەناوبانگ و بەهێز هەلبژێریت وەک مایکرۆسۆفت ئاژوور، گۆگڵ كڵاود، یان کڵاودی ئەمازۆن.
• پەیوەستنەبوون: لێرەدا دەبێ ڕەچاوی ئەوەی بکەیت کە هەموو کارەکان لە كڵاوددا لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە دەکرێت، بۆیە ئەگەر ئینتەرنێتێکی خێرا و باشت نەبێت لەوانەیە تووشی کێشە ببیتەوە.
• ڕێکخستن: بە پێچەوانەی سێرڤەر و ژێرخانی ناوخۆییەوە کە بۆ مەبەستێکی دیاریکراوە دروستدەکرێت، لە كڵاوددا ڕێکخستنەکە لە دەستی دابینکەری كڵاوددایە، بۆیە پێویستە لە كڵاوددا ئۆفەر و پاکێجێک هەڵبژێریت کە لەگەڵ ئیشەکەی تۆدا بگونجێت.

ئەی ژێرخان و سێرڤەری ناوخۆیی چییە؟
دەتوانین بڵێین بریتییە لە ژێرخانی تەکنەلۆژی خۆت کە کڕیوتە و بە فیزیکی لە شوێنی کارەکەتدا داتمەزراندووە بۆ بەڕێوەبردن و ئیشپێکردنی سێرڤەر، ئیمەیڵ، نێتۆڕک، ستۆرج. دەتوانین بۆ چەند کاتژمێرێک باسی سوود و زیانەکانی هەر یەک لەم دوو ڕێگەیە بکەین، بەڵام ئەم ڕێگەی دووەم وردەوردە لە هەندێک لە بوارەکاندا بەرەو کاڵبوونەوە دەڕوات و گرنگی خۆی لە دەست دەدات بەو پێیەی لە كڵاوددا بەردەوام خزمەتگەزارییەکان گەشە دەستێنن و کێشەکان چارەسەر دەکرێن.

سوودەکانی ژێرخان و سێرڤەری ناوخۆیی:

• سیکیوریتی: ئەگەر سیستەمێکی ناوخۆیی بەکاربهێنیت، ئەوا داتاکانت لای خۆتە و  کەسی تر دەسەڵاتی کۆنترۆڵکردنی ئەو داتایانەی نابێت. ڕاستەوخۆ داتاکانت بە فیزیکی لە بەردەمتدان و پێویستت بە ئینتەرنێت نییە بۆ ئەوەی دەستکاریان بکەیت.
• ڕێکخستن: کاتێک ژێرخانی ناوخۆیی بەکاردێنیت دەتوانیت سیستەمەکانت بە پێی پێویستی و داواکارییەکانی خۆت دابمەزرێنیت، ئەگەر گۆڕانکاری لە خواست و دواکاری کڕیاردا ڕووبدات هەموو شتەکانت لە بەردەست خۆتدایە و دەتوانیت ئۆفەر و چارەسەرەکان نوێبکەیتەوە یان بیانگۆڕیت.

لایەنە خراپەکانی ژێرخان و سێرڤەری ناوخۆیی:

• تێچوو: دەکرێ ئەو سەرمایەی کە لە ژێرخان و هاردوێری ناوخۆییدا سەرفی دەکەیت زۆر بێت، بە بێ ئاماژەدان بە تێچووی بەردەوامی چاکسازی و صیانە، ستۆرج، تێچووی وزەی کارەبا، تیمێکی تایبەتی سەپۆرت.
• داتا ڕیکۆڤەری: لەبەر ئەوەی داتاکانت لای خۆتە، بۆیە لە ئەگەری ڕوودانی هەر کارەساتێکی لەناکاودا ئەگەری لەدەستدانی داتاکانت زۆرە، بۆیە پێویستە بەردەوام داتاکانت باکئەپ بکەیت و کارەکانت نەوەستێت لە ئەگەری ڕووداوێکی ئاوادا.
• سکیوریتی: لەوانەیە وا بیر بکەیتەوە ژێرخانی ناوخۆیی بژاردەیەکی سەلامەتترە بۆ پاراستنی داتا هەستیارەکانت، بەڵام بە پێچەوانەوە لەم چەند ساڵەی دواییدا زۆربەی ئەو داتایانەی دزەیان پێکراوە ئەو داتایانە بوون کە لە ژێرخانی ناوخۆییدا بوون نەک لە كڵاوددا جا بەهۆی بێ ئەزموونییەوە بووبێت یان بە هۆی سیکیورییتیەکی خراپەوە.

وەک دەبینیت هەردوو شێوازەکە لایەنی باش و خراپی خۆیان هەیە، بۆیە لەوانەیە بڕیاری هەڵبژاردنی یەکێکیان قورس بێت. لەوانەیە گرنگترین خاڵ بۆ ڕەچاوکردن پاراستنی داتا بێت، هەردوو شێوازەکە پارێزراون و چەندەها سیستەم و ڕێگەی پارێزگاری دابیندەکەن بەڵام پێویسیتیشیان بە پەرەپێدانی بەردەوام هەیە. هەروەها ئەگەر لە ڕووی توانای فراوانبوونەوە سەیری بکەین کڵاود بە چەندان ساڵ لە پێش شێوازەکەی ترەوەیە. بەڵام، ئەگەر هەر ناتوانیت دانەیەکیان هەڵبژێریت، بۆچی هەردووکیان نەبێت؟

ژینگەیەکی تێکەڵ (Hybrid): دووبارە سەیری لایەنە باش و خراپەکانی هەردوو شێوازەکە بکەرەوە، چی ئەگەر بتوانیت تەنها لایەنە باشەکانی هەردوو شێوازەکە وەربگریت و سیستەمێکی زۆر باش لە سکیوریتی، خۆگونجاندن، توانای فراوانبوون بنیادبنێیت. بە بێ ڕەچاوکردنی قەبارەی دامەزراوەکەت.
کۆنتڕۆڵ لە دەست خۆتدا دەبێت، دەتوانیت بڕیار بدەیت کام داتایە لای لایەنی سێیەم لە كڵاوددا هەڵبگریت و کام داتایە لای خۆت هەڵبگریت لە پێناو پارێزگارییەکی زیاتردا.
کارمەندەکانت دەتوانن کڵاودەکانی وەک مایکرۆسۆفت ئاژوور و ئەمازۆن بەکاربهێنن بۆ دەستگەیشتن بە دیسکتۆپ، فایل، بەرنامە و ئیمەیڵەکانیان بەم شێوەیە هیچ کاتێک ئیشەکانیان ناوەستێت، لە هەمان کاتدا دەتوانیت داتاکانت لەناو سێرڤەرەکانی خۆت باکئەپ بکەیت بۆ ئەوەی لە کاتی نەمانی ئینتەرنێتیشدا هەر بتوانیت دەستت بگات بە داتاکانت.

بڕیاردان بە دەست خۆتە: هەر کام لە شێوازەکان هەڵبژێریت، کڵاود، ژێرخانی ناخۆیی یان ژینگەیەکی تێکەڵ وا باشترە سەرەتا لایەنە باش و خراپەکانی هەر شێوازێک ڕەچاوبکەیت. سنووردارکردنی دامەزراوەکەت بە تەنها یەک شێوازەوە لەوانەیە لە داهاتوودا زیانت لێبدات، لەوانەشە تەنها شێوازێک بۆ کارەکەی تۆ بەسبێت. واتە وەڵامی ڕاست و هەڵە بوونی نییە هەموو دامەزراوەیەک جیاوازە لە دانەیەکی تر و پێویستییەکانیان جیاوازە. کۆمپانیای ئاڤێستا دەتوانێت لەم ڕووەوە هاوکاریتان بکات و تیمە شارەزاکانمان بە پێی پێویستی ئێوە شێوازێکتان بۆ پێشنیاربکات.